Τηλεοπτική γλώσσα και γένη

Η ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΊΑ

Καθημερινά βομβαρδιζόμαστε από πλήθος γεγονότων και ειδήσεων τα οποία αναμεταδίδονται από όλα το Μ.Μ.Ε. Όπως γνωρίζουμε όμως η ενημέρωση αυτή δεν είναι τόσο αντικειμενική και αμερόληπτη, καθώς όλα τα Μ.Μ.Ε προάγουν διαφορετικές ιδεολογίες και υπερασπίζονται διαφορετικά συμφέροντα, είτε οικονομικά είτε πολιτικά, είτε ιδεολογικά. Οι εφημερίδες αποτελούν μία βασική πηγή ενημέρωσης των Ελλήνων καθώς αποτελούν ένα πακέτο ενημέρωσης, με τις αναγραφόμενες ειδήσεις, κριτικής στα γεγονότα, με τα επιλεγόμενα άρθρα, αλλά και ένα εναλλακτικό είδος "ψυχαγωγίας", με τα διάφορα ένθετα που περιέχει, όπως είναι τα περιοδικά, τα διαφημιστικά φυλλάδια, ή τα DVD.

Αντικείμενο ανάλυσης μου θα είναι η εφημερίδα Ελευθεροτυπία, επέλεξα μάλιστα την Κυριακάτικη έκδοση, η οποία παραδοσιακά έχει πολύ υψηλότερες πωλήσεις από ΄καθημερινά έντυπα. Θα ήθελα να σχολιάσω επιπλέον ότι υπάρχουν δύο εκδόσεις, η απλή 'η οποία κοστολογείται στα 2 ευρώ και η έκδοση με προσφορές, και όταν μιλάμε για προσφορές αναφερόμαστε σε κάποια επιπλέον DVD περιοδικά που υπάρχουν, η οποία κοστολογείται στα 4 ευρώ.

Θα ασχοληθώ λοιπόν με το "ενισχυμένο" τεύχος, της Κυριακής 09/11/2008, το οποίο οφείλω να ομολογήσω ότι ήταν ιδιαίτερα "ενισχυμένο", τόσο με περιοδικά και ταινίες, όσο και με πληθώρα άρθρων και ειδήσεων. Αρχίζοντας θα ήθελα να αναφερθώ πρώτα στα ένθετα που υπήρχαν στην εφημερίδα. Πριν ακόμη ανοίξουμε την διαφάνεια της εφημερίδας μπορούσαμε εύκολα να παρατηρήσουμε τις δύο ταινίες που προσφέρονται σε DVD, η πρώτη είναι η ταινία "Βάτελ", μάλλον μία ρομαντική ταινία όπως φαίνεται από το εξώφυλλο του DVD , και η άλλη έχει τον τίτλο SHOW TIME, και εδώ μιλάμε για μία κωμωδία, γεγονός που μπορούμε να καταλάβουμε χωρίς καν να δούμε την ταινία, καθώς οι δύο βασικοί πρωταγωνιστές της είναι ο Ρ. Ντε Νίρο και ο Εντι Μέρφι, ο οποίος είναι απόλυτα συνυφασμένος με τις κωμωδίες. Με αυτή την επιλογή η συντάκτες της εφημερίδας καλύπτουν ένα μεγάλο μέρος του ψυχαγωγικού κομματιού αλλά συνεχίζουν σε αυτό τον τομέα δίνοντας μαζί με την εφημερίδα και ένα περιοδικό με τίτλο "casaviva", ο οποίο είναι ένα ένθετο το οποίο δίνει ιδέες για το σπίτι και τη διακόσμησή του και συνοδεύεται από διάφορα διαφημιστικά φυλλάδια με προϊόντα για το σπίτι. Επιπλέον προσφέρεται και το περιοδικό "Ε", το οποίο αποτελεί το βασικό εβδομαδιαίο περιοδικό της Ελευθεροτυπίας που μιλάει για πιο κοσμικά θέματα κυρίως, μαζί με το περιοδικό"onoff", το οποίο ασχολείται με το εβδομαδιαίο τηλεοπτικό πρόγραμμα. Έχοντας τελειώσει με τα περιοδικά παρατηρούμε άλλα δύο ένθετα χωριστά από την κυρίως εφημερίδα, το ένα αναφέρεται στην τέχνη και το άλλο είναι το κλασσικό ένθετο των περισσοτέρων εφημερίδων, το οποίο ασχολείται με την οικονομία.

Έχοντας ξεχωρίσει όλα αυτά τα προσφερόμενα φυλλάδια, μένει για ανάλυση ένα αρκετά μικρό κομμάτι, στο οποίο καταγράφονται οι ειδήσεις και σχολιάζονται παράλληλα. Από αυτό μπορούμε να καταλάβουμε ότι η εφημερίδα δίνει ένα αρκετά μεγάλο μέρος της στο ψυχαγωγικό τομέα, γιατί οι υπεύθυνοι καταλαβαίνουν ότι είναι ιδιαίτερα σημαντικό για τους αναγνώστες να υπάρχει κάτι που μπορεί να τους διασκεδάσει και να τους χαλαρώσει, καθώς αφενός θέλουν να ενημερωθούν και από την άλλη να χαλαρώσουν μετά από μία δύσκολη εβδομάδα διαβάζοντας την εφημερίδα τους.

Περνώντας στην εφημερίδα τώρα, θα ασχοληθώ πρώτα από όλα με το εξώφυλλο, όπου βλέπουμε δύο βασικά θέματα που δεν θα μπορούσαν να είναι άλλα από την οικονομική κρίση που υπάρχει, για την οποία γράφονται με πολύ μεγάλα και έντονα γράμματα "Το Φαρ Ουέστ των τραπεζών", και αμέσως από κάτω υπάρχει το άλλο βασικό θέμα που είναι η εκλογή του Μπ. Ομπάμα στις εκλογές, όπου βλέπουμε μία μεγάλη φωτογραφία του Ομπάμα, με υπότιτλο "Πολλές ελπίδες σε μικρό καλάθι". Παραδίπλα βέβαια υπάρχουν και άλλα βασικά θέματα της εφημερίδας, αλά σε πολύ μικρότερο μέγεθος. Σχεδόν εξίσου μεγάλο μέγεθος με τις δύο κύριες ειδήσεις τις εφημερίδας, έχει και μία διαφήμιση σουπερμάρκετ που πρόκειται να ανοίξει.

Ο λόγος που χρησιμοποιείται στο σύνολο σχεδόν της εφημερίδας είναι αρκετά απλός και κατανοητός καθώς απευθύνεται στο μέσο Έλληνα και πρέπει ο λόγος να είναι ευκολοδιάβαστος Σε πολλά σημεία η εφημερίδα σχολιάζει σχολιάζει την οικονομική κρίση και της τράπεζες και μιλάει για τις θέσεις της κυβέρνησης σε αυτό. Ο λόγος που χρησιμοποιεί σε αυτές τις περιπτώσεις είναι κάπως επικριτικός και αυστηρός (όπως στις σελίδες 6-9), η στάση αυτή προς την κυβέρνηση φαίνεται και λίγο πιο κάτω (σελίδα 12), όπου παρουσιάζεται ένα άρθρο με τίτλο "Τα golden boys της Ν.Δ.", όπου παρουσιάζονται παράλληλα με την οικονομική κρίση η οικονομικές αποδοχές των μελών της Ν.Δ. που είναι άκρως αντιφατικά. Η στάση αυτή προς την κυβέρνηση παρουσιάζεται και στη συνέχεια(σελίδα 40), στο άρθρο με τίτλο "Ο καπιταλισμός μετά το κραχ", και στο ακριβώς επόμενο άρθρο με τίτλο "Το αθέατο σχεδόν του υπουργού Υγείας"(σελίδα 41), όπου γίνεται έντονη κριτική στον υπουργό Υγείας για την αδιαφορία του όπως λέει το άρθρο. Επιπρόσθετα πάνω από το άρθρο υπάρχει εικόνα το υπουργού με στολή χειρουργού,δημιουργώντας μια αντιφατική σχέση μεταξύ εικόνας και κειμένου. Αυτό βέβαια παρατηρείται στα περισσότερα άρθρα όπου παρατίθενται εικόνες που ενισχύουν την κριτική των άρθρων που ακολουθούν και συνήθως έχουν αντιφατικό χαρακτήρα. Επίσης μεγάλο ενδιαφέρον παρουσιάζει ένα άρθρο που αφορά την παιδεία(σελίδα 47), του οποίου το ύφος αντιλαμβανόμαστε εύκολα από τον τίτλο του άρθρου "Κάποτε υπήρχε η δωρεάν παιδεία", όπου και πάλι κριτικάρεται η κυβέρνηση για την παραπαιδεία.

Από την άλλη μεριά, συνεχίζοντας με τα πολιτικά βλέπουμε ότι η γλώσσα και το ύφος της εφημερίδας αλλάζει σε πιο ήπιο και θετικό όταν μιλάει για την αντιπολίτευση και συγκεκριμένα για το Σ.Υ.Ρ.Ι.Ζ.Α, σε ένα άρθρο με τίτλο "Κάλπες στη βίζα"(σελίδα 18). Μεγάλο μέρος της εφημερίδας πιάνουν διάφορα άρθρα που αναφέρονται στην ιστορική νίκη του Ομπάμα στις εκλογές(σελίδες 22,28-29), όπου χρησιμοποιείται έντονος, συγκινητικός λόγος ακόμη και από τον τίτλο του δεύτερου άρθρου, " Έδωσε όραμα και ελπίδες στον πλανήτη".

Θεωρώ ότι θα ήταν σκόπιμο να αναφερθεί ότι ανάμεσα στα διάφορα άρθρα παραπέμπονται πολλές διαφήμισης προϊόντων(σελίδα 19, 23), ακόμη και στο πίσω μέρος της εφημερίδας, το τελευταίο φύλο της εφημερίδας οι οποίες προφανώς αποτελούν πηγή πλούτου της εφημερίδας.

Ξεφυλλίζονταν όλη την εφημερίδα διαπιστώνουμε ότι υπάρχει μεγάλη γκάμα θεματολογίας καθώς στη συνέχεια υπάρχουν άρθρα για το περιβάλλον και την ρύπανση του, όπου γι άλλη μία φορά χρησιμοποιείται συγκινησιακός λόγος, προφανώς με σκοπό να αφυπνίσει τον αναγνώστη, όπως για παράδειγμα ο τίτλος του άρθρου "Ποτάμια εισαγόμενης ρύπανσης"(σελίδα 49). Βέβαια δεν θα μπορούσε να λείπει η αθλητική στήλη από μία εφημερίδα καθώς τα αθλητικά αποτελούν ένα θέμα με μεγάλο κοινό. Προς το τέλος της εφημερίδας υπάρχουν κάποιες γενικές πληροφορίες για κινηματογράφους και θεάματα σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη και ο εβδομαδιαίος καιρός.

Με αυτό τον τρόπο οι συντάκτες της εφημερίδας ικανοποιούν έναν ευρύ αριθμό αναγνωστών με διαφορετικά ενδιαφέροντα καθώς συμπεριλαμβάνουν σε μία εφημερίδα τόσο τα πολιτικά, τα οικονομικά και τα κοινωνικά θέματα που απασχολούν τους Έλληνες.